ශ්‍රී ලංකාවේ ශ්‍රම බලකායෙන් ව්‍යවසායකත්වය හඹා යන්නේ 3%ක් පමණයි – ජාතික ව්‍යවසාය සංවර්ධන අධිකාරියේ (National Enterprise Development Authority – NEDA) අධ්‍යක්ෂ ධනුක ලියනගමගේ
වත්මන් වැඩකරන ජනගහනයෙන් සියයට 3ක් පමණක් ව්‍යවසායකත්වයේ / Entrepreneurial නියැලී සිටින බැවින් ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියන් අතර ව්‍යවසායකත්වය / Entrepreneurship පිළිබඳ දැඩි උනන්දුවක් නැති (Low entrepreneurial interest) බව ජාතික ව්‍යවසාය සංවර්ධන අධිකාරියේ / National Enterprise Development Authority – NEDA) අධ්‍යක්ෂ ධනුක ලියනගමගේ මහතා පවසයි.
නොවැම්බර් මස 18 වැනි දින සිට 24 වැනි දින දක්වා පවත්වන 2024 ගෝලීය ව්‍යවසායකත්ව සතිය /Global Entrepreneurship Week දියත් කිරීමේ අවස්ථාවට එක්වෙමින් NEDA අධ්‍යක්ෂවරයා මේ බව හෙළි කළේය.
ධනුක ලියනගමගේ පැවසුවේ ශ්‍රී ලංකාවේ කලාපීය සම වයසේ මිතුරන් හා සසඳන විට මෙම අගය “ඛේදජනක” ලෙස පහළ අගයක් බවයි. ශ්‍රී ලංකාව තුළ ව්‍යවසායකත්වය විශාල වශයෙන් ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ සහ අනුගමනය කිරීමේ අවශ්‍යතාවය ඔහු අවධාරණය කළේය.
කෙසේ වෙතත්, විශේෂයෙන් 2022 ආර්ථික අර්බුදයෙන් පසුව රටේ සංවර්ධනය සඳහා ව්‍යවසායකයින් විසින් ඉටු කරන වැදගත් කාර්යභාරය අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව බොහෝ දුරක් පැමිණ ඇති බව ඔහු සඳහන් කළේය.
“ශ්‍රී ලංකාවේ දෙමාපියන් තම දරුවන් උසස් අධ්‍යාපනයට යොමු කිරීමට උනන්දු කරන නමුත්, ඔවුන් ව්‍යවසායකත්වය සඳහා උනන්දු කරන්නේ කලාතුරකිනි. විශ්වවිද්‍යාල මට්ටමින් පවා අපි රැකියා අවස්ථා ගැන දේශන පැවැත්වූවා මිස ව්‍යවසායකත්වය ගැන සාකච්ඡා කළේ නැහැ. නමුත් දැන් දේවල් වෙනස් වෙමින් පවතිනවා. මේ අවුලෙන් ගොඩ ඒමට නම් ව්‍යවසායකත්වයට සහයෝගය දිය යුතු බව ජනතාව අවබෝධ කරගෙන තිබෙනවා. අපි තවමත් ඉතා පසුගාමීයි. ශ්‍රී ලංකාවේ ව්‍යවසායකයින් බවට පත්වන්නේ වැඩකරන ජනගහනයෙන් සියයට 3ක් පමණයි. මෙය අපගේ කලාපීය සම මිතුරන් හා සසඳන විට කණගාටුදායක සංඛ්‍යාවක්. ඉදිරි වසර 3-5 තුළ මෙම අගය අවම වශයෙන් සියයට 10 දක්වා වැඩි කළ යුතුයි.” ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසීය.
නිලධාරිවාදය දේශීය ව්‍යාපාර සඳහා සැලකිය යුතු අභියෝගයක් ලෙස පවතින බව ඔහු පිළිගත් අතර නව පරිපාලනය මෙම බාධා ඉවත් කිරීමට උපකාරී වනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු පළ කළේය.
ශ්‍රී ලංකාව තුළ ව්‍යවසායකයින්ට සහය දැක්වීම සඳහා රාජ්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කර ඇති අතර, මෙම ආයතනවල විමධ්‍යගත ස්වභාවය හේතුවෙන් දේශීය ව්‍යාපාරවලට සහාය වීම සඳහා සම්බන්ධීකරණය, කාර්යක්ෂම මුලපිරීම් සහ නැවත නැවත උත්සාහයන් විශාල වශයෙන් පවතින බව ඔහු සඳහන් කළේය.
“ව්‍යවසායකයන්ට සහාය වීම සඳහා රාජ්‍ය ආයතන 50ක් පමණ පිහිටුවා තිබෙනවා. නමුත් අපි සමහර විට හිතාමතා හෝ නොදැනුවත්ව ප්‍රතිවාදී සංවිධාන ලෙස ක්‍රියා කරන බව අපට පිළිගත යුතුයි. අපි එකිනෙකාගේ ප්‍රදේශ ආක්‍රමණය කරන අතර, අපි වඩාත් හොඳින් සම්බන්ධ වුවහොත් එය නැති කළ හැකි යැයි මම සිතනවා.”ලියනගමගේ පැවසීය.
කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවට ද ව්‍යවසායකයින්ගේ මානසිකත්වයේ ද සුසමාදර්ශී වෙනසක් අවශ්‍ය බව ද ඔහු අවධාරණය කළේය. රටේ ඉහළ සාක්ෂරතා අනුපාතයක් ඇති අතර, විශේෂයෙන්ම කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යවසායක (SMEs) හිමිකරුවන් අතර මූල්‍ය සාක්ෂරතාව අඩු මට්ටමක පවතී. එය ව්‍යවසායකත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීමේදී ප්‍රධාන අභියෝග සහ සංකූලතා ඇති කරයි.
මෙම පරතරයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, මූල්‍ය සඳහා ඇති සීමිත ප්‍රවේශය, ව්‍යාපාර ලියාපදිංචිය සමඟ ඇති අභියෝග සහ නියාමන ක්‍රියාවලීන්හි දුෂ්කරතා වැනි දැවෙන ගැටලු දේශීය ව්‍යාපාර අතර වඩාත් ප්‍රචලිත වී ඇති බව ලියනගමගේ පවසයි.
“ව්‍යවසායකත්වය ජනප්‍රිය සංකල්පයක් බවට පත් වී තිබෙනවා. දැන් පරිත්‍යාගශීලීන් අතර පවා ඔවුන්ගේ ප්‍රදානයන් ක්ෂේත්‍රයට සහාය වීම සඳහා වැඩි වැඩියෙන් යොමු කරනවා. මෙය ධනාත්මක වර්ධනයක් වන අතර අගය කළ යුතු දෙයක්. නව රජයේ ඩිජිටල් ඒජන්සිය යටතේ මේ බාධා බොහෝමයක් ඉවත් වනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා. ව්‍යවසායකයින්ට සහය වන ඉහළම ආයතනයක් ලෙස, මෙම මුලපිරීම ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපි කැපවී සිටිනවා’ ජාතික ව්‍යවසාය සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ධනුක ලියනගමගේ වැඩි දුරටත් පෙන්වා දුන්නේ ය.
