
2024 දෙසැම්බර් මස 15 වැනි දින දක්වා තාවකාලිකව අත්හිටුවනු ලැබූ තිබූ ‘පරාටේ නීති සහනය’ තවත් මාස කිහිපයකින් දීර්ඝ කිරීමට වත්මන් ජාතික ජන බලවේගය රජය තීරණය කළේය. මේ බව 2024 දෙසැම්බර් 18 වැනිදා ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක පාර්ලිමේන්තුව අමතා කළ විශේෂ ප්රකාශයේ දී ‘නිල වශයෙන්’ නිවේදනය කළේය. මේ සමග පරාටේ නීතිය හා එය ක්රියාත්මක වන ආකාරය ඇතුළු කරුණු ගණනාවක් කෙරෙහි සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් ඇතුළු බොහෝ දෙනකුගේ අවධානය යොමු වුණේ ය. මෙම ලිපියේ අරමුණ වන්නේ පරාටේ නීතිය සහ එහි ක්රියාකාරීත්වය සම්බන්ධයෙන් ඔබ වෙත විධිමත් අවබෝධයක් ලබා දීම ය.
2019 අප්රේල් 21 වැනි දින සිදු වූ පාස්කු ප්රහාර මාලාව, කොරෝනා වසංගතය සහ ආර්ථික අර්බුදය හේතුවෙන් ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථිකය බරපතළ කඩාවැටීමකට ලක්වීමෙන් පසු සාමාන්ය ජනතාව මෙන් ම ව්යාපාරික ප්රජාව ද අසරණ තත්ත්වයකට පත්වූ බව නොරහසකි. එහි ප්රතිඵලය වූයේ, බැංකුවලින් ණය ලබා ගත් බොහෝ ව්යාපාරිකයින්ට සහ සාමාන්ය ජනතාවට එම ණය පියවීමේ හැකියාවක් නොමැති වීම ය.
මෙවැනි තත්ත්වයක් යටතේ පරාටේ නීතිය (Parate Execution) සම්බන්ධයෙන් බොහෝ දෙනෙකුගේ අවධානය යොමු වූයේ, 2023 වසරේ දෙසැම්බර් 21 වන දා අධිකරණ අමාත්ය විජයදාස රාජපක්ෂ කළ ප්රකාශයක් සමග ය. එහිදී අධිකරණ අමාත්යවරයා ප්රකාශ කළේ, “පරාටේ නීතිය පිළිබඳව විශාල සංශෝධනයකින් පසු එම නීතියට අදාළව නව පනතක් ගෙන එන,” බව ය.
ශ්රී ලාංකීය ව්යාපාරික ප්රජාව මේ වන විට මුහුණ දී සිටින පරාටේ නීතිය යටතේ සිය වත්කම් සහ දේපළ පවරා ගැනීමේ ක්රියාදාමය තාවකාලිකව අත්හිටුවා ඔවුන්ට කිසියම් නීතිමය රැකවරණයක් ලබා දීම අරමුණු කර ගනිමින් පරාටේ නීතිය යටතේ දේපොළ අත්පත් කර ගත් හා අත්පත් කර ගැනීමට නියමිත ව්යාපාරිකයින්ගේ එකමුතුව පැවැත්වූ විශේෂ සමුළුවකදී අමාත්යවරයා එම ප්රකාශය කළේ ය.
අධිකරණ අමාත්යවරයා මෙසේ පොරොන්දුවක් ලබා දුන්න ද බැංකු සහ ආර්ථික විශ්ලේෂකයින්ගේ අදහස ඊට පටහැනි විය. උදාහරණයක් ලෙස එවකට මහ බැංකු අධිපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළ ආචාර්ය නන්දලාල් වීරසිංහ 2024 ජනවාරි මාසයේදී පැවති විශේෂ මාධ්ය හමුවකදී පෙන්වා දුන්නේ බැංකු මගින් ණය ලබා දෙන්නේ තැන්පත්කරුවන්ගේ මුදල් භාවිත කරමින් වන හෙයින් මුදල් තැන්පත්කරුවන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමට පරාටේ නීතිය අත්යවශ්ය බව.
බී.බී.සී සංදේශය වෙබ් අඩවිය මහ බැංකු අධිපතිවරයාගේ ප්රකාශය මෙසේ උපුටා දක්වා තිබුණේ ය. “බැංකු විසින් ණය පහසුකම් ලෙස දෙනු ලබන්නේ, තැන්පත්කරුවන්ගේ තැන්පතු මුදල්. මේ තැන්පතු මුදල්වලින් ණය ගන්නා අය ඒවා නිසි ලෙස ආපසු නො ගෙවන්නේ නම්, බැංකුවලට අභියෝගයකට ලක් වීමට සිදු වනවා. නිසි ලෙස බැංකු ණය ආපසු නො ගෙවන විට ඒවා නැවත අය කර ගැනීමට සුරැකුම් ලෙස තැබූ වත්කම් බැංකු විසින් පවරා ගැනීමක් කළ යුතු යි. ඒ සඳහා පවතින නීතිය වනුයේ පරාටේ නීතිය යි. මෙම පරාටේ නීතිය මගින් තැන්පත්කරුවන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා වෙනවා. එය ඒ සඳහා අත්යවශ්ය දෙයක්. මේ නීතිය ඉවත් කර ගන්නා ලෙස විවිධාකාර බලපෑම් කරන්නේ, බැංකු ණය නොගෙවන සුළු පිරිසක්. ඒ නීති ඉවත් කළහොත් එය අනාගතයේදී තැන්පත්කරුවන්ටත්, බැංකු පද්ධතියටත් සිදු කරන විශාල අහිතකර ක්රියාවක්”
මේ අතර, ලංකා බැංකු සේවක සංගමයේ ප්රධාන ලේකම් රංජන් සේනානායක ද බීබීසී සිංහල සේවයට පවසා තිබුණේ පරාටේ නීතිය අත්හිටුවීම හේතුවෙන් ශ්රී ලංකාවේ බැංකු පද්ධතිය කඩා වැටීමේ අවදානමක් නිර්මාණය විය හැකි බව ය. “අපි පිළිගන්නවා ඇත්තට ම ණය ගෙවා ගන්න බැරි තත්ත්වයේ ඉන්න පිරිසක් ඉන්නවා. ඒ අය වෙනුවෙන් යම් සහනයක් ලබා දිය යුතු යි. හැබැයි මේ පරාටේ නීතිය අත්හිටුවීමෙන් සිද්ධ වෙන්නේ, ණය නොගෙවා ඉන්න මහා පරිමාණ ව්යාපාරිකයෝ කිහිප දෙනෙකුට වාසි අත්වෙන එකයි. බැංකුවක් සතු මුදල් ණය ලෙස දෙන්නේ දේපළ සුරැකුමක් තබාගෙනයි. ඒ දේපළ බැංකුව සතු වුණාට බැංකුව පවත්වාගෙන යන්න බෑ. බැංකුව පවත්වගෙන යන්න නම් මුදල් අවශ්ය යි. ණය ගත්ත පිරිස් ණය සහ පොළිය ගෙවන්නේ නැත්නම් බැංකුවේ මූල්ය ශක්තිය හීන වෙනවා. මෙහෙම වුණොත් සමස්ත බැංකු පද්ධතිය ම කඩා වැටෙන්න පුළුවන්.”
ඔහු වැඩිදුරටත් ප්රකාශ කළේ, පරාටේ නීතිය අත්හිටුවීම වෙනුවට ණය ගෙවා ගැනීමට නොහැකි පුද්ගලයින් හෝ ව්යාපාරිකයින් වෙනුවෙන් සොයා බලා සහන සැලසීමට වෙන ම කාර්යාලයක් පිහිටුවීම වඩාත් සුදුසු පියවරක් බව ය.
පරාටේ නීතිය තාවකාලිකව අත්හිටුවන පනත් කෙටුම්පත සම්මත වෙයි
අධිකරණ අමාත්යවරයාගේ ප්රකාශයෙන් මාස හයකට පමණ පසු, බැංකු මඟින් ප්රදානය කළ ණය අය කර ගැනීමේ විශේෂ විධි විධාන (සංශෝධන) පනත් කෙටුම්පත තුන් වන වර කියවීම සංශෝධන රහිතව 2024 මැයි 7 වැනි දින පාර්ලිමේන්තුවේදී සම්මත විය. නව සංශෝධන පනත අනුව පරාටේ නීතිය 2024 දෙසැම්බර් මස 15 වන දා දක්වා අත්හිටුවනු ලබන බව රජය නිල වශයෙන් නිවේදනය කළේ ය.
‘ශ්රී ලාංකික ව්යාපාරිකයින්ට විශාල සහනයක්‘
මේ අතර, පරාටේ නීතිය තාවකාලිකව අත්හිටුවීම ශ්රී ලාංකික ව්යවසායකයින් ආරක්ෂා කිරීමට ගත් වැදගත් පියවරක් බව ලාංකික ක්ෂුද්ර, සුළු හා මධ්යම ව්යවසායක සංසදය පැවසුවේය. එහි උපසභාපති මහේන්ද්ර පෙරේරා 2024 මැයි 09 වැනි දා බීබීසී සිංහල සේවයට ප්රකාශ කළේ, පාස්කු ප්රහාර මාලාව එල්ල වීමේ සිට මේ දක්වා ශ්රී ලාංකික ව්යාපාරික ප්රජාව දැඩි ලෙස අසරණ තත්ත්වයකට පත්ව සිටි බව ය.
“පාස්කු ප්රහාර මාලාව, කොරෝනා වසංගතය, ආර්ථික අර්බුදය කියන ව්යසන හැම එකකදි ම වැඩියෙන් ම පීඩාවට ලක්වුණේ ලංකාවේ ක්ෂුද්ර, සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින්. ඔවුන් ගත් ණය හෝ පොළිය ගෙවා ගන්න බැරුව අසරණ තත්ත්වයක ඉන්නේ. පරාටේ නීතිය නිසා ඔවුන්ගේ වත්කම් සියල්ල අහිමි වන අවදානමක් තිබුණා. ඒ නිසා ඒ තත්ත්වය තේරුම් ගත් රජය පරාටේ නීතිය අත්හිටුවන්න ගත්ත තීරණය ව්යවසායකයින්ට ලොකු සහනයක්. මේ මාස 7ක් වගේ කාලය ඇතුළත ආයෙත් ව්යාපාර ශක්තිමත් කරගන්න අතරේ, බැංකු ණය ප්රතිව්යුහගත කරලා ව්යාපාරිකයින්ට සහනයක් සලසන්න අපි මැදිහත් වෙනවා. ඊට අමතරව, ව්යාපාර ගොඩ ගන්න අවශ්ය අයට අඩු පොළී අනුපාත යටතේ ණය ලබා දීම සඳහා බැංකු සමග සාකච්ඡා කරන්නත් අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා,” යැයි මහේන්ද්ර පෙරේරා පැවසුවේ ය.
දිගු සහන කාලයක් සඳහා ඉල්ලීම
පරාටේ නීතිය ක්රියාත්මක වීම 2024 දෙසැම්බර් 15 වැනි දින දක්වා අත්හිටුවනු ලැබුව ද සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යාවසායකයින් යළි යථා තත්ත්වයට පත්වීමට එම කෙටි කාලය ප්රමාණවත් නොවූ බව එම කාලය පුරාම මේ සම්බන්ධයෙන් පළ වූ මාධ්ය වාර්තා විශ්ලේෂණයේ දී පැහැදිලි වේ.
2024 නොවැම්බර් 24 වැනි දින Parate execution dilemma: Balancing SMEs and banks2 යන ශීර්ෂ පාඨය යටතේ themorning.lk වෙබ් අඩවියේ පළ කරන ලද වාර්තාවට අනුව, සන්ඩේ මෝනිං බිස්නස් වෙත අදහස් දක්වමින් ලංකා ක්ෂුද්ර, කුඩා හා මධ්යම ප්රමාණයේ ව්යවසායක සම්මේලනයේ (Ceylon Federation of Micro, Small, and Medium-sized Enterprises) සභාපති මහේන්ද්ර පෙරේරා වත්මන් රජය සමඟ පෙර පැවති සාකච්ඡා පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා දුන්නේය.
“අපගේ සම්මේලනය මහ මැතිවරණයට පෙර ජාතික ජන බලයේ (NPP) ආර්ථික සභාව සමඟ දෙවරක් හමුවී ඇති අතර, කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් මුහුණ දෙන ප්රධාන ගැටලු හයක් අපි ගෙනහැර දැක්වූවා” ඔහු පැවසීය.
මෙහිදී මහේන්ද්ර පැරේට් ක්රියාත්මක කිරීමේ අත්හිටුවීම දීර්ඝ කිරීමේ අවශ්යතාවය අවධාරණය කළේය. “අපි අවම වශයෙන් තවත් මාස හයක කාලයක් දීර්ඝ කරන ලෙස ඉල්ලා තිබෙනවා. මෙම අභියෝගවලට ප්රතිව්යුහගත කිරීම සහ ඒවාට මුහුණ දීම සඳහා නිසි සැලැස්මක් යෝජනා කිරීමට රජයට කාලය ලබා දීමට මෙමගින් හැකිවනු ඇත,”
10% ට අඩු සාධාරණ පොලී අනුපාත යටතේ වසර පහක් හෝ හයක් සඳහා ණය ප්රතිව්යුහගත කළ හැකි බවත්, සමුච්චිත පොලී ගැටලු ද විසඳිය යුතු බවත් ඔහු වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය.
“රජය නිසි විසඳුම් ලබා නොදෙන්නේ නම්, කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ට නැවතත් දරුණු ප්රතිවිපාකවලට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇත. වත්මන් ප්රතිපත්ති යටතේ බොහෝ කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් කොළ එළියක් දකින නමුත් පාස්කු ඉරිදා ප්රහාරයේ සිට කොවිඩ්-19 සහ ආර්ථික බංකොලොත්භාවය දක්වා පසුගිය වසර පහේ ව්යසනයන්ට රජය ආමන්ත්රණය කළ යුතුයි”ඔහු පැවසීය.
ඒ හා සමාන කනස්සල්ලක් ප්රකාශ කරමින්, ශ්රී ලංකා වාණිජ හා කර්මාන්ත මණ්ඩල සම්මේලනයේ (Federation of Chambers of Commerce and Industry of Sri Lanka – FCCISL) සභාපති කීර්ති ගුණවර්ධන සඳහන් කළේ, අවාසනාවන්ත ලෙස, අර්බුදය තුළ කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන් සඳහා අවශ්ය සහය බැංකු විසින් ලබා නොදුන් බවත්, කර්මාන්ත හරහා කාරක ප්රාග්ධනය සිඳී ගොස් ඇති බවත්ය.
“නිෂ්පාදන ඇනහිටීම් සහ රැකියා අහිමි වීම නිසා කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ගේ බිඳවැටීම පුළුල් ආර්ථිකය කඩාකප්පල් කරන අතර ආර්ථික බලපෑම විශාලයි. ව්යාපාරයක් ආරම්භ කිරීම දුෂ්කර නමුත් එකක් වසා දැමීම ඉතා පහසුයි, ”ඔහු සඳහන් කළේය.
ඇතැම් සමාගම් මූල්ය අවභාවිතය සමඟ පොරබදන්නට ඇති බව පිළිගන්නා අතරම , අර්බුදයට පෙර බොහෝ සමාගම් සමෘද්ධිමත් වූ බව ඔහු අවධාරණය කළේය. “මුදල් ගලා ඒම පහත වැටී ඇති අතර, ඔවුන්ට ජීවත් වීමට නොහැකි වී තිබෙනවා. දේශීය හා ජාත්යන්තර වශයෙන් ඉල්ලුම අඩු වී ඇති අතර එය බොහෝ අපනයනය ඉලක්ක කරගත් ව්යාපාර සඳහා විනාශකාරී වී ඇත, ”ඔහු පැවසීය.
බැංකු දෘෂ්ටිකෝණයෙන් බලන කල, බැංකුවල ආර්ථිකයට හානිකර වන විශ්වාසනීයත්වය නැති විය හැකි බැවින්, තැන්පත්කරුවන්ගේ මුදල් ආරක්ෂා කිරීමේ අවශ්යතාවය ගුණවර්ධන පිළිගත්තේය. කෙසේ වෙතත්, ඔහු තම වත්කම් වෙන්දේසි කරනවාට වඩා අරගල කරන ව්යාපාරවලට සහයෝගය දැක්වීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කළේය: “බැංකුකරුවන්ට පවා මෙම දේපළ සහ ව්යාපාර විකිණීම අභියෝගාත්මක යි. මේ සමාගම් බංකොලොත් භාවයට තල්ලු කරනවාට වඩා හොඳයි මේ සමාගම් පණ ගන්වා පවත්වාගෙන යාම.”
SMEs ආර්ථිකයේ සැලකිය යුතු කොටස්
The Sunday Morning Business වෙත අදහස් දක්වමින්, ලංකා ජාතික කර්මාන්ත මණ්ඩලයේ (Ceylon National Chamber of Industries – CNCI) හිටපු සභාපති කැනීසියස් ප්රනාන්දු, පැරේට් නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමේ විභවය සම්බන්ධයෙන් තම භීතිය බෙදා ගත්තේය.
“නොගෙවන ලද ණය ආපසු අයකර ගැනීම සඳහා පරාටේ නීතිය නැවත ක්රියාත්මක කළහොත් එය විනාශකාරී වනු ඇත. දැනටම පාහේ අඩපණ වී ඇති කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායක අංශය කෙරෙහි නිරන්තර අවධානයක් යොමු කර ඇති බැවින් වත්මන් රජය එය සිදුවීමට ඉඩ දෙනු ඇතැයි මම විශ්වාස නොකරනවා” ඔහු පැවසීය.
කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා රජයේ ප්රතිපත්ති ඉක්මනින් ක්රියාවට නංවනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු වන අතර එහිදී ආධාරක ප්රතිපත්ති ක්රියාවට නංවනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන අතර ඇතැම් කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ට සම්පූර්ණයෙන් යථා තත්ත්වයට පත්වීමට වසර 5-10 ක දිගු සහන කාලයක් අවශ්ය වනු ඇතැයි ද ඔහු පැවසීය.
කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ගේ ආර්ථිකයේ ප්රධාන භූමිකාව ඉස්මතු කරමින් කැනීසියස් ප්රනාන්දු සඳහන් කළේ සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායක අංශය ජීවමාන සහ ක්රියාකාරී එකක් බවට පරිවර්තනය නොවන්නේ නම් ආර්ථික සංවර්ධනයට බාධා එල්ල වන බවයි.
“අධික පිරිවැය, ශ්රම බලකායේ ඉල්ලීම් සහ ඉල්ලුම අඩුවීම හේතුවෙන් මධ්යම හා මහා පරිමාණ සමාගම් පවා මෙහෙයුම් අඩු කර හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම වසා දමා ඇති බැවින් අර්බුදයේ බලපෑම කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින්ට පමණක් සීමා වී නැත” යනුවෙන් ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසීය.
ඒ අනුව, රැළි ආචරණය පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් ඔහු සඳහන් කළේ බොහෝ කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් විශාල සමාගම් සඳහා උප කොන්ත්රාත්කරුවන් ලෙස කටයුතු කරන බවත් විශාල ව්යවසායකයන්ගේ සුමට ක්රියාකාරිත්වය සඳහා ඔවුන්ගේ පැවැත්ම ඉතා වැදගත් බවත්ය.
කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ට සහය දැක්වීම සඳහා රජයේ සහ පෞද්ගලික අංශයේ සාමූහික ප්රයත්නයක් අවශ්ය බව ඔහු වැඩිදුරටත් අවධාරණය කළේය.
“රටේ ආර්ථිකයේ කොඳු නාරටිය වන මෙම අංශයේ අනාගතය පිළිබඳව අඛණ්ඩ සහයෝගයක් පමණක් නොව ස්ථිර තීරණ ද තිබිය යුතුයි. අඩු ආදායම්ලාභී කණ්ඩායම් සෑම විටම කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් සමඟ බැඳී සිටින අතර, ඔවුන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා සහන සහ ප්රතිපත්ති ලැබෙනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා’.
සාධාරණ මිල ගණන් යටතේ ණය ප්රතිව්යුහගත කිරීමේ අවශ්යතාවය
මේ අතර, ශ්රී ලංකා MSME වාණිජ මණ්ඩලයේ මාධ්ය ලේකම් සුසන්ත ලියනආරච්චි මහතා පැරේට් ක්රියාත්මක කිරීම ආර්ථික අර්බුදයට දායක වන තීරණාත්මක සාධකයක් ලෙස විස්තර කළේය.
“Parate execution දේශීය කර්මාන්තවලට බාධා කරමින් නිෂ්පාදන ධාරිතාව අඩුවීමට හේතු වෙනවා. මෙම ප්රශ්නය විසඳා නොගතහොත් එය තවත් උග්ර වේවි. කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ගේ බංකොලොත්භාවය සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද ගැටලුවක් නොවෙයි. එය තනි ඉලක්කම් පොලී අනුපාත විශාල ලෙස ඉහළ ගිය 2019 සිට පැන නගින ආර්ථික අර්බුදයේ ප්රතිඵලයක්” ඔහු පැවසීය.
අඩු පොලී අනුපාත යටතේ කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් ශක්තිමත් කිරීමේ යාන්ත්රණයක් අවශ්ය වන අතර, ආර්ථිකය පුනර්ජීවනය කිරීම සඳහා ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථික ප්රකෘතියේ වේගය මන්දගාමී වීම හේතුවෙන් කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ට බංකොලොත්භාවයෙන් ගොඩ ඒමට ඔවුන්ට ලබා දී ඇති මාස හයක සහන කාලය ප්රමාණවත් නොවන බව ඔහු පැවසීය.
“මෙම තත්ත්වයෙන් මෑතක සිට බැංකු සැලකිය යුතු ලාභයක් ලබා තිබෙනවා. සහන කාලය අවම වශයෙන් වසර දෙකක් දක්වා දීර්ඝ කළ යුතු අතර සාධාරණ පොලී අනුපාත යටතේ ණය ප්රතිව්යුහගත කිරීම සිදුවිය යුතුයි. පෞරාණික පැරේට් නීතිය ව්යවසායයන්ට අහිතකරයි. 200,000කට අධික ව්යාපාර දැනටමත් කඩා වැටී තිබෙනවා ආර්ථිකය ශක්තිමත් කිරීම සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ගේ පුනර්ජීවනය සමඟ සමීපව බැඳී ඇති බව සලකා බලන ලෙස අපි රජයෙන් ඉල්ලා සිටිනවා’
මීට සමාන හැඟීම් පුනරුච්චාරණය කරමින්, CNCI සභාපති කෙවින් එඩ්වර්ඩ්ස් පැවසුවේ, ආර්ථික අර්බුදයේ දී ඉහළ පොලී අනුපාත නිසා කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් ඔවුන්ගේ මූල්ය වගකීම් වලින් පසුබෑමට හේතු වූ බවත්, එය පැරේට් ක්රියාත්මක කිරීමට හේතු වූ බවත්ය. ඔහුට අනුව, දැන් පොලී අනුපාත අඩු වී ඇතත්, සමහර බැංකු නැවත සැලසුම් කළ ණය සඳහා දණ්ඩ පොලී අය කරමින් කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ට තවදුරටත් බර පටවයි.
“පරේටේ ක්රියාත්මක කිරීම අත්හිටුවීම අවම වශයෙන් තවත් වසරක් සඳහා දීර්ඝ කරනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වන අතර කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ට සහන කාලයක් ලබා දීම සඳහා බැංකු යාන්ත්රණ ක්රියාත්මක කළ යුතුයි” ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසීය.
ක්ෂුද්ර ව්යවසායන් වඩාත් බරපතල ලෙස පීඩාවට පත් වූ අතර විධිමත් මූල්ය ආයතන සඳහා ප්රවේශය නොමැති බව ඔහු වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය. “ක්ෂුද්ර ව්යවසායකයන්ට ඇපකරයක් නොමැතිකම නිසා බැංකු වෙත ළඟා විය නොහැකියි. අවිධිමත් මූල්ය ප්රභවයන් මත යැපීමට ඔවුන්ට බලකෙරෙන අතර, අධික පොලී අනුපාත ඔවුන් ණය චක්රවල සිරකරනවා. මෙම මූල්ය ආයතන ම්ලේච්ඡ වන අතර දැඩි ප්රතිසාධන ක්රම භාවිතා කරයි, එය බැංකුවලට වඩා බෙහෙවින් නරක ය,ි”ඔහු පැවසීය.
කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන්ගේ ක්රියාකාරකම් නිරීක්ෂණය කිරීමට සහ ඔවුන්ගේ මූල්ය කටයුතු වඩා හොඳින් කළමනාකරණය කර ගැනීම සඳහා ඔවුන්ට මගපෙන්වීමට අවශ්ය පද්ධති සමඟ සම්පූර්ණ නැවත ඇගයීමක් අවශ්ය බව එඩ්වර්ඩ්ස් වැඩිදුරටත් පැවසීය. සමහර ව්යාපාර මූල්ය අවභාවිතයෙන් පෙළෙන අතර, සාර්ථක වීමට අවශ්ය අරමුදල් සඳහා ප්රවේශය නොමැති බොහෝ සැබෑ ව්යවසායකයින් සිටිති.
ආර්ථික බිඳවැටීමෙන් ඔබ්බට විහිදෙන MSME වල වැටීමේ පුළුල් සමාජ ප්රතිවිපාක ඇත. එඩ්වර්ඩ්ස් වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේ, කඩාවැටීම පවුල්වලට දැඩි ලෙස බලපෑ අතර බලාපොරොත්තු සුන්වීමට හේතු වූ බවත්, එය අවදානම් හෝ නීති විරෝධී ඉපැයීම්වලට තුඩු දුන් බවත්ය.
“අඛණ්ඩව ක්රියාත්මක කළහොත් ආර්ථිකයේ විශාල හිඩැසක් ඇති වේවි. නිදසුනක් වශයෙන්, බොහෝ MSMEs විශාල සමාගම් වටා ක්රියාත්මක වේ. මෙම කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යාපාර කඩා වැටුනහොත් එය රැළි බලපෑමක් ඇති කරනවා, එය විරැකියාව සහ සමාජ ප්රශ්න වැඩි කිරීමට හේතු වනු ඇත, ”ඔහු ප්රකාශ කළේය.
නව රජයෙන් SMES රැකගන්න සැලසුම්
ඉහත පරිච්ඡේදවල පුළුල් ලෙස පෙන්වා දුන් පරිදි 2024 දෙසැම්බර් 15 වැනි දින සිට යළි ක්රියාත්මක වීමට නියමිතව තිබූ පරාටේ නීතිය සම්බන්ධයෙන් සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් අතර සැලකිය යුතු තිගැස්මක් පැවැති අතර ඔවුන් ඔවුන් පෙන්වා දුන්නේ ‘පරාටේ නීතිය යළි ක්රියාත්මක වීම තවත් කාලයකින් දීර්ඝ කළ යුතු බවය.
ඒ අනුව සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තවලට සහන ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් මූල්ය සහ ආර්ථික කටයුතු පිළිබඳ ජනාධිපති ජ්යෙෂ්ඨ අතිරේක ලේකම් ජී.එන්.ආර්.ඩී අපොන්සු මහතා සහ ශ්රී ලංකා බැංකු සංගමය, මුදල් අමාත්යාංශය හා ශ්රී ලංකා මහා බැංකුවේ නිලධාරීන් අතර සාකච්ඡාවක් ජනාධිපති කාර්යාලයේදී දෙසැම්බර් 11 වැනි දින පැවැත්විණි. සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තකරුවන් ණයගැතිභාවය නිසා මුහුණ දෙන ගැටලු පිළිබඳ මෙහිදී සාකච්ඡා කෙරිණි.
මේ සම්බන්ධයෙන් ‘සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තවලට සහන ලබා දීමට රජයේ අවධානය” යන ශීර්ඝ පාඨය යටතේ 2024 දෙසැම්බර් 11 වැනි දින https://pmd.gov.lk වෙබ් අඩවියේ මෙසේ වාර්තා කර තිබුණේ ය.
සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තකරුවන් විසින් බැංකුවලින් ලබා ගත් ණය සම්බන්ධ වාර්තාවක් සකස් කිරීමට තීරණය කෙරේ.
සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තවලට සහන ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් මූල්ය සහ ආර්ථික කටයුතු පිළිබඳ ජනාධිපති ජ්යෙෂ්ඨ අතිරේක ලේකම් ජී.එන්.ආර්.ඩී අපොන්සු මහතා සහ ශ්රී ලංකා බැංකු සංගමය, මුදල් අමාත්යාංශය හා ශ්රී ලංකා මහා බැංකුවේ නිලධාරීන් අතර සාකච්ඡාවක් ජනාධිපති කාර්යාලයේදී අද (11) පැවැත්විණි.
සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තකරුවන් ණයගැතිභාවය නිසා මුහුණ දෙන ගැටලු පිළිබඳ මෙහිදී සාකච්ඡා කෙරිණි. පරාටේ නීතිය (Parate Execution) ක්රියාත්මක කිරීම මේ වන විට අත්හිටුවා ඇති අතර එය ලබන දෙසැම්බර් මස 15වන දා කල් ඉකුත් වීමට නියමිතය. ඒ සම්බන්ධයෙන් ගත යුතු ඉදිරි පියවර පිළිබඳවද මෙම සාකච්ඡාවේදී අවධානය යොමු විය.
ආර්ථිකයේ නිෂ්පාදනය හැකියාව වර්ධනය කිරීම සඳහා බැංකු අංශයට ලබා දිය හැකි සහායද, මේ වන විට සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තකරුවන් විසින් ලබා ගෙන ඇති ණය සම්බන්ධවද මෙම සාකච්ඡාවේදී දීර්ඝ ලෙස සාකච්ඡා කෙරිණි. සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තකරුවන් විසින් බැංකුවලින් ලබා ගත් ණය සම්බන්ධ වාර්තාවක් සකස් කිරීමටද මෙම සාකච්ඡාවේදී තීරණය විය.
මේ වන විට බැංකු විසින් පරාටේ නීතිය යටතේ සුළු හා මධ්ය පරිමාණ කර්මාන්තකරුවන්ට ලබා දී තිබෙන ණය නැවත අය කර ගැනීම තාවකාලික අත්හිටුවා ඇති අතර ඒ සම්බන්ධයෙන් ඉදිරි පියවර ගැනීම සම්බන්ධයෙන්ද මෙහිදී සාකච්ඡා කෙරිණි.
ශ්රී ලංකා මහ බැංකුවේ බැංකු අධීක්ෂණ අධ්යක්ෂ ආර්. ආර්. එස්. ද සිල්වා ජයතිලක, ශ්රී ලංකා මහ බැංකුවේ ජ්යෙෂ්ඨ සහකාර අධ්යක්ෂ ඒ.එම්.ඒ.ඩී. අමරකෝන්, සීමාසහිත ශ්රී ලංකා බැංකු සංගමයේ මහ ලේකම් ඉන්ද්රජිත් බෝයගොඩ, යුනියන් බැංකුවේ ප්රධාන විධායක නිලධාරී ඩිල්ෂාන් රුද්රිගු, සම්පත් බැංකුවේ ජ්යෙෂ්ඨ නියෝජ්ය සාමාන්යාධිකාරී මනෝජ් අක්මීමන, ලංකා බැංකුවේ නියෝජ්ය සාමාන්යාධිකාරී සම්පත් පෙරේරා, කොමර්ෂල් බැංකුවේ සහකාර සාමාන්යාධිකාරී නලින් සමරනායක, ඇතුළු බැංකු විධායක මෙම සාකච්ඡාවට එක්ව සිටියහ.
පරාටේ නීති සහනය යළි දීර්ඝ කරයි
2024 දෙසැම්බර් මස 15 වැනි දින දක්වා තාවකාලිකව අත්හිටුවනු ලැබූ තිබූ ‘පරාටේ නීති සහනය’ තවත් මාස කිහිපයකින් දීර්ඝ කිරීමට වත්මන් ජාතික ජන බලවේගය රජය තීරණය කළේය. මේ බව 2024 දෙසැම්බර් 18 වැනිදා ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක පාර්ලිමේන්තුව අමතා කළ විශේෂ ප්රකාශයේ දී ‘නිල වශයෙන්’ නිවේදනය කළේය.
‘පරාටේ නීතිය දෙසැම්බර් මාසෙ පහළොස් වන දා අවසන් වීමටට තිබෙනවා. නමුත් සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයන් තවමත් ප්රකෘති තත්වයට පැමිණ නැති නිසා එය අප තවදුරටත් දීර්ඝ කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙනවා. අපේ අධ්යයනයේදී එළිදරව් වුණේ ණය ගැතියන්ගෙන් 99%ක්ම රුපියල් මිලියන 25කට වඩා අඩු ණය පැහැර හරින්නන් බව. එනිසා අප සැලැස්මක් සකස් කළා. පරාටේ නීතිය මුළුමනින්ම අත්හිටුවා තිබීම බැංකු පද්ධතියේ අර්බුදයක් ඇති වෙන්න පුළුවන්. ජනතාවගේ මුදල් බැංකු පද්ධතියේ තිබෙන නිසා බැංකු පද්ධතිය ආරක්ෂාව අප සහතික කළ යුතුයි. විශාල මූල්ය ආයතන පද්ධති කඩා වැටීමෙන් ජනතාව පීඩාවට පත් වුණා. තැන්පත්කරුවන් සියදිවි නසා ගත්තා. ඒ නිසා මූල්ය ආයතන කඩා වැටීමේ ප්රතිවිපාකවලට මුහුණ දුන්නේ ජනතාවයි. එම නිසා අප තීන්දු තීරණ ගැනීමේදී බැංකු පද්ධතිය ආරක්ෂා කිරීමටත්, සුළු හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින් ආරක්ෂා කිරීම යන කාරණා දෙකම සැලකිල්ලට ගෙන කටයුතු කර තිබෙනවා. ඒ නිසා පරාටේ නීතිය 2025 මාර්තු 31 දක්වා දිගු කිරීමට කටයුතු කරනවා. බැංකු සහන ණය හිමියන් සමඟ සාකච්ඡාවේදී තමන්ගේ ණය ප්රතිව්යුහගත කිරීම සඳහා දෙසැම්බර් 31 වෙනි දා දක්වා කාලසීමාවක් ලබා දී තිබෙනවා.
හිඟ පොලිය සහ ණය මුදල රුපියල් මිලියන 25ත් 50ත් තිබෙන අයටත් ණය ප්රතිව්යුහගතකරණය සඳහා බැංකුව සමඟ සාකච්ඡා කළ හැකියි. හිඟ පොලිය හැර ණය මුදල රුපියල් මිලියන පනහකට වැඩි අයට 2025 ජුනි මාසය දක්වා කාල සීමාව දිගු කිරීමටත් ඊට ප්රථම ණය ප්රතිව්යුහගත කිරීමට පැමිණීමටත් ඔවුන්ට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙනවා. එළඹෙන අයවැය ලේඛනයේදී මේ අයට යම් සහන ලබා දීමට බලාපොරොත්තු වෙනවා. අයවැය ලේඛනය යෝජනා ලබන අප්රේල් මාසයේ ක්රියාත්මක කිරීමටත් බලාපොරොත්තු වෙනවා. සමහර ඒවාට නීති සම්පාදනය කිරීම අවශ්යයි”
මේ අතර 2024 දෙසැම්බර් 26 වැනිදා ජනාධිපති මාධ්ය අංශය විසින් නිකුත් කළ නිවේදනයකින් ජනපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුව හමුවේ කළ ප්රකාශය යළි තහවුරු කළේය. එම නිවේදනයේ මෙසේ ද සඳහන් විය.
2. කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යවසායකයින්ට පහසුකම් සැලසීම
2.අ.1. පරාටේ නීති සහනය දීර්ඝ කිරීම
හුදෙක් පරාටේ නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමේ දිනය කල් දැමීම වෙනුවට, මෙම දිගුකාලීන ගැටලුව සඳහා පිළිගත හැකි විසඳුම් සොයා ගැනීම සහතික කිරීම සඳහා රජය පාර්ශ්වකරුවන්ගේ කණ්ඩායම් සමඟ සාකච්ඡා පැවැත් වීය. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස, පරාටේ නීතිය ක්රියාත්මක කිරීම මේ වන විට 2025 මාර්තු 31 දක්වා දීර්ඝ කර තිබේ.
මොකක් ද මේ පරාටේ නීතිය?
1990 අංක 4 දරන බැංකු මගින් ණය අයකර ගැනීමේ (විශේෂ විධිවිධාන) පනත යටතේ, මෙම රෝමානු-ලන්දේසි නීති සංකල්පය, ලන්දේසි වචනය වන parate වෙතින් ව්යුත්පන්න කර ඇත. එය බැංකුවලට අධිකරණ ක්රියාදාමයන් මඟ හැරීමට සහ නොගෙවූ ණය ආපසු අයකර ගැනීම සඳහා වත්කම් සෘජුවම අත්පත් කර ගැනීමට සහ විකිණීමට ඉඩ සලසයි
එය ක්රියා කරන්නේ කෙසේද?
- බලපත්රලාභී බැංකුවලට උකස් කළ දේපළ අධිකරණ මැදිහත්වීමකින් තොරව වෙන්දේසි කිරීමට නීතියෙන් අවසර ලැබේ.
- දේපළ වෙන්දේසියේ විකුණන්නේ නැත්නම්, බැංකුවට එය මිලදී ගෙන එය පසුව නැවත විකිණීමට හැකිය.
- බැංකුවට දේපළ විකුණන්නේ නැතිනම් නාමික මිලකට එහි නමට පැවරිය හැකිය.
- බැංකුව විසින් එහි හිඟ මුදල් අයකර ගැනීමට සහ ණය ගැනුම්කරුට අතිරික්ත මුදල් ආපසු ගෙවීම සඳහා දේපළ නැවත විකිණිය යුතුය.
එය නිර්මාණය කළේ ඇයි?
- ණය ගැණුම්කරුවන් පැහැර හරින විට ණය ආපසු අයකර ගැනීමට බැංකුවලට උපකාර කිරීම සඳහා නීතිය නිර්මාණය කරන ලදී.
- ඇපකරයක් අත්පත් කර ගැනීම සඳහා උසාවි ක්රියාදාමයේ දිග ගැන බැංකු සැලකිලිමත් වූ නිසා නීතිය නිර්මාණය කරන ලදී.
එය භාවිතා කළ හැක්කේ කාටද?
- ලංකා බැංකුව, මහජන බැංකුව වැනි රාජ්ය බැංකුවලට දීර්ඝ කාලයක් නීතිය භාවිත කිරීමට හැකි වී තිබේ.
- 1990 දී නීතිය භාවිතා කිරීමට පුද්ගලික බැංකුවලට බලය ලබා දෙන ලදී.
යම් දේපළක් බැංකුවට උකස් කර ණය මුදලක් ලබා ගත් පසු, ඒ ණය මුදල සහ ඊට අදාළ පොළී මුදල මුලින් එකඟ නියමිත කාලවකවානුවේදී ගෙවීමට නොහැකි වුවහොත් ඔබ බැංකුවට ණය මුදල ගෙවීම දිගින් දිගට ම පැහැර හැරිය විට අධිකරණ ක්රියාවලියකින් තොරව ණය අය කර ගැනීම සඳහා බැංකු වෙත බලයක් ලබා දී තිබේ. බැංකුවේ අධ්යක්ෂ මණ්ඩලයේ තීරණයක් අනුව යමෙකු බැංකුවට උකස් කළ දේපළ ප්රසිද්ධ වෙන්දේසියකදී විකුණා එයින් බැංකුවට අය විය යුතු ණය හා පොළී මුදල අය කර ගැනීම පරාටේ නීතිය යනුවෙන් සරලව හැදින්විය හැකි ය.
1990ට පෙර මෙම පරාටේ නීතිය යටතේ එන බලතල ලබා දී තිබුණේ ලංකා බැංකුව, මහජන බැංකුව, රාජ්ය උකස් හා ආයෝජන බැංකුව වැනි රාජ්ය අංශය යටතේ ක්රියාත්මක වූ බැංකු සඳහා පමණි. එහෙත්, 1990 අංක 04 දරන බැංකු මගින් ප්රදානය කරන ණය අයකර ගැනීමේ (විශේෂ විධිවිධාන) පනත යටතේ බලපත්රලාභී සෑම වාණිජ බැංකුවකට ම, එනම්, රාජ්ය හා පෞද්ගලික බැංකු සියල්ලට ම මේ පරාටේ නීතිය යටතේ එන බලය ක්රියාත්මක කිරීමේ අවස්ථාව හිමි විය.
පරාටේ නීතිය ක්රියාත්මක කළ යුත්තේ කෙසේ ද?
යම් බැංකුවකට උකස් කළ දේපළක් පරාටේ නීතිය යටතේ ප්රසිද්ධ වෙන්දේසියකදී විකිණීමට තීරණය කළහොත් ඒ පිළිබඳ ප්රසිද්ධ දැන්වීමක් රජයේ ගැසට් පත්රයේ සහ සිංහල, දෙමළ, ඉංග්රීසි යන භාෂාවලින් අවම වශයෙන් පුවත්පත් තුනකවත් පළ කළ යුතුය. එමෙන් ම, එම වෙන්දේසිය පිළිබඳ දැන්වීම ණය ලබා ගත් පුද්ගලයා එනම්, අදාළ දේපළෙහි හිමිකරු වෙත ද ලියාපදිංචි තැපෑලෙන් යැවිය යුතු ය.
එම පනතේ 15 වන වගන්තිය අනුව, වෙන්දේසියකදී දේපළ විකිණීමෙන් පසුව එම දේපළ මිල දී ගත් පාර්ශ්වයට විකිණීමේ සහතිකයක් නිකුත් කිරීම සදහා බැංකුවේ අධ්යක්ෂ මණ්ඩලයට බලය තිබේ. එවැනි විකිණීමේ සහතිකයක් නිකුත් කිරීමෙන් පසුව අදාළ දේපළ සම්බන්ධයෙන් ණය ගෙවීම පැහැර හැර තිබූ පුද්ගලයාට තිබූ අයිතිවාසිකම් සියල්ල එම දේපළ, මිල දී ගන්නා තැනැත්තාට හිමි වෙයි.
සෑම ණය මුදලකට ම පරාටේ නීතිය අදාළ ද?
මේ අතර, 2011 අංක 01 දරන බැංකු මගින් ප්රදානය කරන ණය අයකර ගැනීමේ (විශේෂ විධිවිධාන ) (සංශෝධන ) පනත හරහා පරාටේ බලය ක්රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් යම් සීමාවන් පනවන ලදී. එනම් යම් ණය මුදලක් රු. මිලියන 05කට අඩු වන අවස්ථාවක එම ණය මුදල ගෙවීම පැහැර හැරීම සම්බන්ධයෙන් පරාටේ බලය ක්රියාත්මක කිරීමට බැංකුවට හැකියාවක් නොමැති බවය.
එවැනි අවස්ථාවක ණය ආපසු අය කර ගැනීමට උකසට තබා ඇති දේපළ වෙන්දේසි කිරීමට බැංකුවට බලයක් නොමැති අතර, අදාළ දේපළ වෙන්දේසි කිරීමට අවසර ඉල්ලීමට හෝ ණය සහ පොළිය පියවා ගැනීමට බැංකුව අධිකරණය හමුවට යා යුතු ය. මේ අතර, රු. මිලියන 5ට ඉක්මවන ණය සදහා පරාටේ ක්රමය අනුව සම්පූර්ණ ණය හා පොළී මුදල අය කර ගැනීමෙන් පසුව ඉතිරි වන මුදල ණය ලබා ගත් පුද්ගලයාට බැංකුව විසින් ගෙවනු ලැබිය යුතු ය.