කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ ලැයිස්තුගත කිරීමේ උපායමාර්ගික වටිනාකම හඳුනාගැනීම

 ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශයේ උප සභාපතිනි කණිෂ්කා මුණසිංහ

කොළඹ කොටස් වෙළඳපොලේ (CSE) ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශයේ උප සභාපතිනි කණිෂ්කා මුණසිංහ මිය විසින්, කොටස් වෙළඳපොලක ලැයිස්තුගත කිරීමේ උපායමාර්ගික වටිනාකම පැහැදිලි කරමින්, ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශයේ කාර්යභාරය, සමාගම් සඳහා වන ප්‍රතිලාභ, පුළුල් ආර්ථික බලපෑම සහ මහජනතාව වෙත කොටස් ප්‍රසිද්ධියට පත් කිරීමට පෙර ආයතන මගින් තක්සේරු කළ යුතු අත්‍යවශ්‍යතා සලකා බැලීම් සම්බන්ධව විස්තර කරන ලදි.

CSE හි ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශයේ කාර්යභාරය කුමක්ද?

කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළේ ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශය විසින්, විවිධ නිෂ්පාදන පරාසයක් හරහා ණය සහ කොටස් ප්‍රාග්ධනය රැස් කිරීමේදී විභවතාවක් සහිත​ සහ පවතිනපවතින ලැයිස්තුගත සමාගම් දෙකටම සහාය වේ. මෙම අංශයේ කාර්යභාරය සදහා අනාගත කොටස් නිකුත් කරන්නන්ගෙන් අයදුම්පත් සමාලෝචනය කිරීම සහ අවශ්‍ය නිර්ණායක සපුරාලන සහ කොළඹ කොටස් වෙළඳපොල (CSE) හි ලැයිස්තුගත කිරීම සඳහා අදාළ නීතිරීතිවලට අනුකූල වන අයට අනුමැතිය ලබා දීම ද ඇතුළත් වන අතර, ලැයිස්තුගත සමාගම් සඳහා වැඩි අරමුදල් රැස් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන ඉහළම ස්ථානය ලෙස කොළඹ කොටස් වෙළඳපොල (CSE) ස්ථාපිතව ඇත. ලැයිස්තුගත කිරීමේ නීතිරීතිවලට අනුකූලව සියලුම ලියකියවිලි ඉදිරිපත් කරන්නේ නම්, නියමිත කාල සීමාවන් තුළ අනුමැතිය ලබා දීමට ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශය උත්සාහ කරයි.

ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශය, අනාගත සහ වත්මන් ලැයිස්තුගත සමාගම්වල මූලික ලැයිස්තුගත කිරීමේ අයදුම්පත් පරීක්ෂා කරනු ලබන්නේ, ඔවුන් අදාළ කොළඹ කොටස් වෙළඳපොල (CSE) රීති සහ කොළඹ කොටස් වෙළඳපොල (CSE) ලැයිස්තුගත කිරීමේ රාමුවට අනුකූල වී ඇත්දැයි සහතික කර ගැනීම සඳහා වන අතර, එමඟින් දීමනා ලේඛනවල (එනම්, සංස්ථා ප්‍රකාශය, හඳුන්වාදීමේ ලේඛනය සහ කොටස් හිමියන් සඳහා චක්‍රලේඛය) හෙළිදරව් කිරීම් වල විනිවිදභාවය සහ ප්‍රමාණවත් බව තහවුරු කරයි.

අනාගත කොටස් නිකුත්කරුගේ වත්මන් මෙහෙයුම් කාලය පුරාම මූල්‍ය කාර්ය සාධනය පිළිබඳ ගැඹුරු පරීක්ෂණයක් මෙන්ම කලින් තීරණය කළ අනාගත කාලයක් සඳහා මූල්‍ය විශ්ලේෂණයක් ද කොළඹ කොටස් වෙළඳපොලෙහි (CSE) හි ඇගයීම් ක්‍රියාවලියේ කොටසකි. කොළඹ කොටස් වෙළඳපොලෙහි (CSE) ජ්‍යෙෂ්ඨ කළමනාකාරිත්වයේ සාමාජිකයින් කිහිප දෙනෙක්ගෙන් සැදුමිලත් විශේෂිත ලැයිස්තුගත කිරීමේ සමාලෝචන කමිටුවක්, සෑම ලැයිස්තුගත කිරීමේ අයදුම්පතක්ම සමාලෝචනය කර ලැයිස්තුගත කිරීමක් අනුමත කළ යුතුද යන්න තීරණය කරයි.

සමස්තයක් වශයෙන්, කොළඹ කොටස් වෙළඳපොල  (CSE) විසින් සිදු කරනු ලබන සමස්ත සමාලෝචන ක්‍රියාවලිය මඟින් අනාගත කොටස් නිකුත්කරු විසින් IPO සිදු කරන බවත්, පවතින නිකුත් කරන්නන් විසින් කොළඹ කොටස් වෙළඳපොලෙහි (CSE) හි නීති, රෙගුලාසි සහ ක්‍රියා පටිපාටිවලට අනුකූලව තවදුරටත් සුරැකුම්පත් නිකුත් කිරීම සිදු කරන බවත් සහතික කෙරේ.

ඉහත කරුණු වලට අමතරව, කොළඹ කොටස් වෙළඳපොලෙහි (CSE) ලැයිස්තුගත කිරීමේ අංශය පහත සඳහන් දෑ ද සිදු කරයි:

• ලැයිස්තුගත සමාගම්, අනාගත කොටස් නිකුත්කරන්නන් සහ ආයෝජන බැංකු සඳහා සුරැකුම්පත් ලැයිස්තුගත කිරීම සහ කොළඹ කොටස් වෙළඳපොල (CSE) ලැයිස්තුගත කිරීමේ රීති/ලැයිස්තුගත කිරීමේ රාමුව යෙදීම පිළිබඳව උපදෙස් දෙයි.
• ලැයිස්තුගත සමාගම්වලට අදාළ ප්‍රතිපත්ති සහ රීති සකස් කිරීමට දායක වේ.
• ලැයිස්තුගත සමාගම් සහ අනාගත කොටස් නිකුත්කරන්නන්ට වැදගත් වන උපායමාර්ගික මුලපිරීම් ක්‍රියාත්මක කිරීමට සහාය වේ.
• සුරැකුම්පත් ලැයිස්තුගත කිරීම සක්‍රීය කිරීම සඳහා අදාළ පද්ධති ඇතුළත් කිරීම් සිදු කරයි.

කොළඹ කොටස් වෙළඳපොලේ ලැයිස්තුගත කිරීම හරහා ප්‍රාග්ධන වෙළඳපොළට ප්‍රවේශ වීමෙන් සමාගමකට ලබා ගත හැකි ප්‍රධාන වාසි.

ලැයිස්තුගත කිරීම මඟින් ව්‍යාපාරවලට IPO එකක් හෝ පසුව කොටස් නිකුත් කිරීමක් හරහා මහජනතාවට කොටස් නිකුත් කිරීමෙන් මුදල් උත්පාදනය කිරීමට හැකියාව ලැබෙන අතර, එමඟින් ණය ගැනීම වැනි සාම්ප්‍රදායික අරමුදල් රැස් කිරීමේ උපාය මාර්ගවල සාමාන්‍යයෙන් දක්නට නොලැබෙන වාසි ඇතුළත් වේ. මෙය විවිධ භාවිතයන් සඳහා ඔවුන්ගේ මුදල් ප්‍රභවයන් පුළුල් කිරීමට ව්‍යාපාරවලට උපකාරී වේ.

මූලික මහජන නිකුතු (IPO) වලින් ලබා ගන්නා මුදල් ණය පියවීම සඳහා යොදා ගත හැකි අතර, එමඟින් ව්‍යාපාරවලට ඔවුන්ගේ ණය නිරාවරණය පාලනය කිරීමට සහ ඔවුන්ගේ ශේෂ පත්‍රය ශක්තිමත් කිරීමට උපකාරී වේ. කොටස් හුවමාරුවක් හරහා රැස් කරන අරමුදල් පුළුල් කිරීම සහ නව ව්‍යාපාර අවස්ථා සඳහා ද යොදා ගත හැකිය. ඊට අමතරව, සමාගම් පවතින නියාමන සහ නීතිමය පරාමිතීන් තුළ ක්‍රියාත්මක වන්නේ නම්, IPO හරහා රැස් කරන අරමුදල් සීමාවන් නොමැතිව ඕනෑම කටයුත්තක් සඳහා භාවිතා කළ හැකිය.

ලැයිස්තුගත කිරීමේදී සාමාන්‍යයෙන් සමාගම් ආයතනික පාලන නීති සහ රෙගුලාසි වලට අනුකූල වීම අවශ්‍ය වන අතර එමඟින් සමාගමක විනිවිදභාවය සහ වගවීම වැඩිදියුණු කළ හැකිය. මෙය අනෙක් අතට, ශක්තිමත් පැතිකඩක් සහ හොඳ පාලන පිළිවෙත් සමඟ ආයෝජනය කිරීමට බලාපොරොත්තු වන උපායමාර්ගික ආයෝජකයින් ආකර්ෂණය කර ගැනීමට සමාගමට ඉඩ සලසයි.

තවද, ලැයිස්තුගත කිරීම මගින් සමාගම්වලට ද්විතීයික වෙළෙඳපොළ වෙළඳාම හරහා වටිනාකම් නිර්මාණය කිරීම සහ මිල සොයා ගැනීම සඳහා වැඩි අවස්ථාවක් ලබා දේ. එය ව්‍යාපාර, පද්ධති, ක්‍රියාවලීන් සහ රැකියා සම්බන්ධයෙන් සමාගමේ සමස්ත පැතිකඩ වැඩිදියුණු කරන අතරම, ආයතනික දෘශ්‍යතාව සහ පිළිගැනීම වැඩි දියුණු කරයි.

කොටස් වෙළෙඳපොළක ලැයිස්තුගත කිරීම පුළුල් ආර්ථික සංවර්ධනයකට දායක වන්නේ කෙසේද?

ලැයිස්තුගත කිරීම මඟින් සමාගම්වලට මහජනතාවට කොටස් පිරිනැමීමෙන් ප්‍රාග්ධනය රැස් කර ගැනීමට ඉඩ සලසන අතර, එය පුළුල් කිරීම, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධනය හෝ නව ව්‍යාපාරික අවස්ථා සඳහා භාවිතා කළ හැකිය. එවැනි ප්‍රාග්ධන රැස් කර ගැනීමට ඉඩ සැලසීම සමාගම්වලට යටිතල පහසුකම්, තාක්ෂණය සහ රැකියා උත්පාදනය සඳහා ආයෝජනය කිරීමට හැකියාව ලබා දීමෙන් ආර්ථික වර්ධනයට උපකාර සපයයි.

ලැයිස්තුගත කිරීම ජාත්‍යන්තර සහ දේශීය ආයෝජකයින් ආකර්ෂණය කර ගන්නා අතර විදේශීය අරමුදල් දේශීය වෙළඳපොළට ගලා ඒමට ඉඩ සලසයි. මෙම ගලා ඒම් දේශීය සමාගම්වලට සහාය වන බැවින් එය ආර්ථික වර්ධනයට තීරණාත්මක වේ.

කොටස් වෙළඳපොළක ලැයිස්තුගත කිරීම සඳහා සමාගම් දැඩි ආයතනික පාලනය සහ අනාවරණය කිරීමේ රෙගුලාසි අනුගමනය කළ යුතු අතර, එමගින්. විනිවිදභාවය සහ වගවීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම මෙය ආර්ථිකය තුළ දිගුකාලීන ආයෝජන ප්‍රවර්ධනය කරයි, විනිවිදභාවය සහ ආයෝජක විශ්වාසය වැඩි කරයි.

ලැයිස්තුගත සමාගම් සහ ඔවුන්ගේ නව ව්‍යාපාරික උත්සාහයන් හේතුවෙන් විශාල හා වඩා දක්ෂ ශ්‍රම බලකායක් ඇති වන අතර එමඟින් විවිධ කර්මාන්ත හරහා නව රැකියා අවස්ථා විවෘත වේ. මෙය ජනගහනයේ ජීවන මට්ටම ඉහළ නංවන අතර විරැකියා ගැටළු විසඳීමට උපකාරී වේ.

ලැයිස්තුගත කිරීමට පෙර සමාගමක් සැලකිල්ලට ගත යුතු ප්‍රධාන සාධක මොනවාද?

• සමාගමේ මූල්‍ය ස්ථායිතාව: ලැයිස්තුගත කිරීමට අදහස් කරන සමාගමක් කොටස් වෙළඳපොළේ පූර්ව නිශ්චිත ලැයිස්තුගත කිරීමේ නිර්ණායක සපුරාලීමේ අරමුණින් ලාභදායිතාවය, වත්කම් වටිනාකම සහ ණය මට්ටම් තක්සේරු කිරීම සඳහා එහි මූල්‍ය ප්‍රකාශන සමාලෝචනය කළ යුතුය. එවැනි සමාලෝචනයක් ප්‍රධාන වශයෙන් අවධානය යොමු කළ යුත්තේ ස්ථාවර ආදායම් වර්ධනය, ලාභදායීතාවය සහ වත්කම් තක්සේරු කිරීම කෙරෙහි ය.

• වෙළඳපල තත්ත්වයන් සහ ආයෝජක හැඟීම්: IPO එකක් දියත් කිරීමට සුදුසු කාලය තීරණය කිරීම සඳහා සමාගමක් වෙළඳපල තත්ත්වයන් හොඳින් තක්සේරු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. එසේ කිරීමේදී, ආයෝජක හැඟීම්, කර්මාන්ත දැක්ම සහ අනෙකුත් අදාළ සාධක පිළිබඳව සමාගමට පැහැදිලි අවබෝධයක් තිබිය යුතුය.

• IPO මිල නියම කිරීම සහ තක්සේරු කිරීම: සමාගමක් එහි සැබෑ වටිනාකම පිළිබිඹු කරන සහ ආයෝජකයින්ගේ උනන්දුව ආකර්ෂණය කරන සාධාරණ IPO මිලක් තීරණය කළ යුතුය. සුදුසු මිලකට පැමිණීම සඳහා විවිධ තක්සේරුකරණ ශිල්පීය ක්‍රම භාවිතා කළ හැකිය.

• පවතින මූල්‍ය, නෛතික හෝ පාලන ගැටළු: ලැයිස්තුගත කිරීමට පෙර, සමාගමක් IPO හි සාර්ථකත්වයට හෝ ලැයිස්තුගත පරිසරයක ව්‍යාපාරයේ තිරසාරභාවයට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකි පවතින / විභව මූල්‍ය, නෛතික හෝ පාලන ගැටළු ප්‍රවේශමෙන් පරීක්ෂා කළ යුතුය. මෙම තක්සේරුව සමාගමට සුමට ලැයිස්තුගත කිරීමේ ක්‍රියාවලියක් අත්කර ගැනීමට උපකාරී වනු ඇත.

• ආයතනික පාලනය සහ කළමනාකරණය: ශක්තිමත් ආයතනික පාලන ව්‍යුහයක් ආයෝජකයින් සමඟ විශ්වාසය සහ විනිවිදභාවය ගොඩනඟයි. ලැයිස්තුගත කිරීමට පෙර, සමාගමක් කොටස් වෙළඳපොළ විසින් නියම කරන ලද ආයතනික පාලන පිළිවෙත්වලට අනුකූල වීමට අදහස් කරන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ පැහැදිලි සැලැස්මක් තිබිය යුතුය.

• විනිමය නීති සහ රෙගුලාසි: ලැයිස්තුගත කිරීමට පෙර, සමාගමක් ලැයිස්තුගත කිරීමේදී අනුකූල විය යුතු නීති, රෙගුලාසි සහ ක්‍රියා පටිපාටි මෙන්ම අදාළ බලාත්මක කිරීමේ ක්‍රියාමාර්ග සමඟ අඛණ්ඩව අදාළ වන නීති, රෙගුලාසි සහ ක්‍රියා පටිපාටි පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක් තිබිය යුතුය. එවැනි අවබෝධයක් සමාගම්වලට කිසිදු බාධාවකින් සහ සීමාවන්ගෙන් තොරව ලැයිස්තුගත කිරීමේ ප්‍රතිලාභ ලබා ගැනීමට උපකාරී වනු ඇත.

• කොටස් හිමියන් සඳහා සලකා බැලිය යුතු කරුණු: කොටස් හිමිකරුවන් කවුද සහ ඒවායේ විභව බලපෑම තේරුම් ගැනීමට සමාගමක් එහි පවතින හිමිකාරිත්ව ව්‍යුහය විශ්ලේෂණය කළ යුතුය. අදාළ අවම මහජන රඳවා ගැනීමේ අවශ්‍යතා සපුරා ඇති බවට වග බලා ගන්නා අතරම, විකිණීම සඳහා දීමනාවක් හෝ දායකත්වය සඳහා දීමනාවක් හරහා කොටස් හිමිකම කොටස් කළ හැකි ආකාරය ද ඇගයීමට ලක් කළ යුතුය.

source; https://biz.adaderana.lk